|
Prostorni plan Parka prirode Golija |
|
|
Prostorni plan Parka prirode Golija |
|
Usvojen Prostorni plan Parka prirode Golija
07.04.2009. Vlada Republike Srbije je konačno donela Prostorni plan područja posebne namene Parka Prirode Golija, koji već nekoliko godina željno isčekuju stanovnici pet opština Moravičkog, Raškog i Zlatiborskog okruga. Ovaj obimni i studiozni dokument uradio je Centar za planiranje urbanog razvoja, CEP. Kroz ovaj plan precizirane su mere zaštite i razvoj područja u narednom periodu, oslanjajući se na zatečeno stanje i viziju ekspanzije čitavog područja za desetak narednih godina.
Ovo je poslednji u nizu dokumenata, koji sada konačno otvara široke mogućnosti ulaganja u razvoj putne, skijaške i smeštajne infrastrukture naše planinske lepotice.
U Plan su ucrtane i dve alternativne trase auto-puta Beograd - Južni Jadran, preko teritorije opštine Ivanjica.
Prostornim planom je obuhvaćeno 38 celih katastarskih opština odnosno naselja, sa ukupnom površinom od 93.866 hektara. Područjem istraživanja je obuhvaćeno ukupno 49 katastarskih opština, odnosno 64 naselja na teritoriji pet opština, u tri okruga, sa površinom od 115.756 hektara.
Prostornim planom Republike Srbije, prostor Golije je odredjen kao turistička regija sa aktivnostima od medjunarodnog i nacionalnog značaja u kome istovremeno egzistiraju i turistička regija i Park prirode.
Strategijom razvoja turizma Srbije, područje plana je smešteno u jednom od četiri klastera – klasteru Jugozapadna Srbija. Konstatuje se da ima najveći potencijal kvantitativnog rasta pod uslovom da se na vreme reše infrastrukturna i druga pitanja destinacijskog menadžmenta.
Područje Plana, odnosno prostor Golije, na osnovu planiranog broja ležaja u osnovnom smeštaju, planiranih turističkih aktivnosti, svog potencijala i atraktivnosti i prirodnih i stvorenih turističkih vrednosti, poseduje prostorne preduslove za formiranje integralne turističke ponude, a ispunjenjem ostalih uslova predvidjenih Zakonom o turizmu, može postati turistička regija.
Analizirana strateška uporišta destinacije Golija u Master planu razvoja turizma Golije i istraživanja u okviru Dokumentacione osnove Prostornog plana, – Studija razvoja turizma, jasno upućuju da je atraktivan i relevantan, prirodan i kulturološki prostor Golije potrebno usmeriti u smislu kvalitetnog restrukturiranja i posledičnog repozicioniranja na turističkom tržištu na kome će se Golija prikazati na sledeći način:
- predstavlja se svetu kao moderna planinska destinacija koja na tržištu nudi iskustva i doživljaje u zaštićenom prirodnom okruženju,
- promoviše lepotu života na planini i ponosi se svojom tradicijom i bogatom kulturom, inovativni i moderni „rizort“, kao i druge turističke celine i lokaliteti,
- ugošćuju domaće i strane goste, koji se prepuštaju odmoru na planini, a širi prostor planine gostima pruža iskustvo okrepljujućeg odmora uz profesionalno oblikovane zimske i letnje aktivnosti koje ona nudi,
- Golija se posebno usmerava na pružanje iskustava u rekreaciji, aktivnostima i aktivnom doživljaju prirode i kulture njenog područja.
Predlog konkurentskog tržišnog pozicioniranja turističke destinacije Golija rezultat je strateških uporišta, definisanih potencijala, internacionalnih zahteva konkurentskog pozicioniranja, te turističkih fascinacija Golije.
Master plan razvoja turizma na Goliji obrazlaže koncept razvoja turizma na sledeći način:
- Golija za 10-12 godina može biti uzorna planinska destinacija koja integriše zaštićena prirodna i kulturna bogatstva u moderni sistem doživljaja i iskustava.
- Golija promoviše život na planini, čime naglašava, ali i štiti i neguje identitet i bogatstvo karakteristika prostora i ljudi koji na njemu žive.
- Inovativnim razvojem skijaškog sistema, te ostalih aktivnosti u zimskom i letnjem turizmu, destinacija Golija će u prvoj fazi od 3-4 godine formatirati ekonomiju obima 4-5 hiljada istovremenih korisnika i tim putem stvoriti sliku atraktivne destinacije koja će organskim rastom dostići oko 15000 istovremenih korisnika.
Svoj uspeh destinacija Golija gradiće kroz inovativan, ali održiv razvoj, čime daje dugoročnu korist svim ključnim subjektima i prvenstveno svim stanovnicima ovog područja.
Uzimajući u obzir resurse, atrakcije i atribute područja Golije, predlog Master plana je da se konkurentsko tržišno pozicioniranje Golije bazira na bogatstvu prirodnih i kulturnih resursa, te istoriji, tradiciji i identitetu destinacije, jer to omogućava integraciju ovih elemenata i njihovo oblikovanje u diferencirana iskustva, proizvode i aktivnosti.
Predlog je da se Golija na srednji i dugi rok tržišno pozicionira koristeći četiri ključne turističke fascinacije ovog prostora – čaroliju prirode, život na planini, istoriju i kulturu, te aktivnosti na planini.
Veći deo smeštajnih kapaciteta, kao i pratećih objekata u turističkoj funkciji, biće lociran disperzno po prostoru Plana, uz koncentracije u turističkim centrima i u pojedinim naseljima. Razlozi za ovakvo opredeljenje su pre svega, ekološki i ekonomski.
Ovakvo lociranje omogućuje i da se do kulturno – istorijskih i prirodnih vrednosti u okolini svakog lokaliteta stigne prosečno za oko 2-3 sata pešačenja. Osim pomenutih, korišćeni su i drugi kriterijumi: povoljan položaj u odnosu na planiranu i postojeću mrežu puteva, lokalne centre zajednice naselja i njihove objekte javnih službi, njihovu demografsku perspektivu, postojeći smeštajni kapaciteti i prateći ugostiteljski i rekreativni sadržaji, postojanje drugih turističkih i rekreativnih motiva, rasploživi stambeni fond koji bi mogao biti stavljen u funkciju smeštaja turista, mogućnost infrastrukturnog opremanja pod uslovima zaštite životne sredine i mogućnosti lokalne zajednice i države da finansiraju izgradnju infrastrukture.
Turistički centri su planirani u naseljima i turističkim lokalitetima, turističkim celinama:
- Devići, Ostatija – Koritnik, Studenica, Rudno i Gradac, sa razvojem seoskog turizma u okolnim selima i zaseocima.
- Bele Vode sa naseljima Dajići, Srednja Reka i Staro Selo kao centar uprave parka,
- Golijska Reka, Vrhovi – Odvraćenica, Šeremetovica – Kuti – Plešin, uz koje se ubrajaju i okolna seoska naselja i zaseoci – kao jedinstveni turistički rizort koji je povezan skijalištem „Golija“, sa delovima: „Golijska Reka“, „Čaprići“, „Odvraćenica“ i „Plešin“.
Studenica, Devići, Bele Vode – Dajići, Golijska Reka, Ostatija – Koritnik, Rudno, Gradac, Vrhovi – Odvraćenica, Šeremetovica – Kuti – Plešin, Planom dobijaju prostorne preduslove da postanu turistička mesta na osnovu kriterijuma definisanih podzakonskim aktima nadlešnog Ministarstva trgovine, turizma i usluga i po proceduri predvidjenoj Zakonom o turizmu. Prostori mogućih skijališta, prostori oko manastira Studenica i Gradac, Šeremetovica – Kuti – Plešin, Odvraćenica i Golijska Reka, imaju elemente da budu proglašeni prostorima od značaja za turizam, odnosno da budu proglašeni turističkim prostorom.
Obzirom na svoju atraktivnost, potencijal i kapacitete, planina Golija može da započne „green field“ razvoj planinskog rizorta, koji će se bazirati na principima umerenog i sofisticiranog koncepta kondominijumizacije (planinski razvoj rizorta Vrhovi – Odvraćenica).
Za uspešnost celokupnog projekta „Golija“ neophodna je integracija striktnog planiranja celokupnog područja i strktne implementacije Plana, koja se oslanja i sledi regulative, smernice, norme i standarde za sve subjekte uključene u različite segmente ovog projekta.
Ulazne tačke u planinski rizort treba osigurati iz smerova pet opštinskih centara ovog područja, povezano sa postojećom seoskom izgradnjom.
Rekonstrukcija postojećih lokalnih saobraćajnica, izgradnja novog prstenastog puta, koji je predložen u ključnim projektima, omogućuju dobru dostupnost i povezanost baznog rizorta sa širim područjem Golije.
Planinski rizort Golija sastojaće se od baznog područja/resorta koji uključuje najveći deo letnje i zimske turističke ponude, sa skijaškim područjem kojeg čini sistem skijaških staza i prateće planinske infrastrukture.
Razvoj turističke ponude baznog resorta baziraće se na poslovnorazvojnom modelu kondominijumizacije, kao što je praksa u svetskim planinskim destinacijama sličnog tipa.
Konačni predlog najpogodnije lokacije za razvoj sskijaških staza i pripadajuće skijaške infrastrukture, te lokacije za bazni resort, gde će se u najvećoj meri locirati smeštajna, ugostiteljska, komercijalna i ostala uslužna ponuda – lokacija Vrhovi – Odvraćenica, definisan je detaljnom analizom i evaluacijom svih relevantnih elemenata i fizičkih karakteristika područja Golije.
Skijaško područje koje je lokacijski definisano prema internacionalno relevantnim standardima planiranja, podrazumeva vrlo ozbiljan i profesionalni zahvat izgradnje modernog skijaškog centra sa svim pripadajućim sadržajima turističke infrastrukture: staze, liftovi i dr.
Definisana lokacija skijaškog područja i njegov kapacitet u konačnoj fazi cca 17.000 skijaša, može se uzeti kao ukupni ekonomski, socijalni i ekološki prihvatni potencijal planine na dugi rok, dopunjen odredjenim brojem skijaša na ostalom delu područja.
Optimalni kapacitet skijaškog područja Golije može doseći 16.800 skijaša, a proteže se 6,5 km severno, te 7,5 km istočno od baznog rizorta Vrhovi – Odvraćenica, a što bi omogućilo razvoj smeštajnog kapaciteta za korišćenje u letnjoj sezoni od oko 25.000 ležajeva.
Prema procenama tržišnog potencijala, postoje svi argument i dokazi da je u vremenskom periodu od narednih desetak godina, na području planiranog planinskog resorta, moguće profesionalno razviti i skijaški kapacitetod oko 7-8 hiljada skijaša, kapacitet baznog resorta od oko 9 hiljada ležajeva ukupno.
Kod odredjivanja prioriteta za rehabilitaciju ili rekonstrukciju postojećih putnih pravaca, dogradnju neizgradjenih deonica ili izgradnju delova putne mreže, prednost imaju putevi koji obezbedjuju aktiviranje planiranih turističko – rekreativnih centara i punktova, kao i pristup prirodnim i kulturnim dobrima. Prioritet prvog reda imaju sledeći putni pravci:
1. izgradnja i modernizacija regionalnog puta R116 – deonica Pridvorica – Studenica, 22 km,
2. izgradnja i modernizacija regionalnog puta R272 – deonica Kumanica – Golijska reka – Osmanjača, 30,5 km
3. izgradnja regionalnog puta 234a – deonica Pridvorica – Kuzmičko polje – Grot, 33,3 km,
4. izgradnja regionalnog puta 233 – deonica Gornji Gradac – Binićko polje – Koritnik – Brusnik – Bele Vode, 35 km
5. izgradnja lokalnog puta Kuti – Šeremetovica – Česta Vrela – Odvraćenica, 10 km,
6. izgradnja lokalnog puta Osmanjača – Preko brdo – Radaljica – Grot, 23,8 km.
Što se tiče povezivanja izmedju opština ili okruga, prioritet drugog reda imaju sledeći putni pravci:
1. izgradnja i modernizacija regionalnog puta R272 – deonica Osmanjača –
Brnjica – Duga Poljana, 13,2 km,
2. izgradnja i modernizacija regionalnog puta R234b – deonica Studenica – Kuti,
35,2 km,
3. izgradnja i modernizacija regionalnog puta R234 – deonica Kuti – Kuzmičevo –
Koškovo, 31,8 km,
4. rekonstrukcija lokalnog puta Hajdučka voda – Karalići – Kolešnica – Vodice –
Neškovići, 23,9 km,
5. izgradnja lokalnog puta Neškovići – Biser Voda – Višnjičko Brdo, 10,2 km.
Izgradnjom ili revitalizacijom putnih pravaca, prema mogućnostima i inicijativama lokalnih zajednica, uz učešće zainteresovanih javnih preduzeća i potencijalnih investitora, biće povezani lokalni centri i naselja.Izvor: www.ivanjica.rs
